بررسی ژنز کانسار مهدی آباد با استفاده از سیالات درگیر و ایزوتوپ پایدار

چکیده بررسی ژنز کانسار مهدی آباد با استفاده از سیالات درگیر و ایزوتوپ پایدار بوسیله¬ی: مرضیه ابراهیم محسنی کانسار روی و سرب مهدی آباد در استان یزد یکی از بزرگترین ذخایر سرب و روی شناخته شده در ایران به شمار می آید. بر اساس آخرین محاسبه¬ی ذخیره ای که تاکنون برای این کانسار در نظر گرفته شده است ذخیره ای در حدود 5/217 میلیون تن روی با عیار2/7% و 34/2% سرب و 51 گرم در تن نقره است. از نظر سنگ شناسی سنگ میزبان کانسار مهدی آباد شامل سه سازند سنگستان، تفت و آبکوه می باشد. سازند سنگستان عمدتاً شامل شیل و سیلستون با میان لایه های کالک آرنایت می¬باشد. سازند سنگستان توسط دولومیت و سنگ آهک دولومیتی و آنکریتی سازند تفت پوشیده می¬شود. سازند آبکوه شامل سنگ آهک چرتی و سنگ آهک¬رسی به همراه سنگ¬آهک ریفی توده¬ای است. شکل ماده معدنی در کانسار مهدی آباد به شکل یک ناودیس بزرگ با راستای شمالی – جنوبی است. از مهمترین گسل¬های موجود در کانسار مهدی آباد می توان به گسل تپه سیاه اشاره کرد. کانی های اصلی سولفیدی شامل اسفالریت و گالن است که با پیریت، کالکوپیریت همراهی می¬گردد. کانی¬های اصلی کالامین عبارت است از اسمیت¬زونیت، هیدروزنسیت، همی مورفیت و سروزیت است. کانی¬های باطله شامل آنکریت، دولومیت، کلسیت، لیمونیت، هماتیت و کانی¬های خانواده ی رس است. بر اساس تعداد فازها، سیالات درگیر در چهار نوع مشاهده شده اند، الف) دو فازی مایع – گاز(lv) ب) دو فازی مایع – مایع(ll) پ) تک فازی مایع(l) و تک فازی گاز (v). نتایج دماسنجی سیالات درگیر محدوده¬ی دمای همگن شدن برای نمونه¬ها را 100 تا 150 درجه سانتی گراد و با دمای میانه 125 درجه سانتی گراد نشان می¬دهد. محدوده شوری بین 12 – 8 درصد وزنی معادل نمک طعام می¬باشد. بر اساس مطالعه ایزوتوپ¬های پایدار میانگین مقدار s 34? برای گالن، 66/9-، کالکوپیریت، 4/2 و هانی اسفالریت، 1/12- در هزار و در محدوده ‰4/15 تا ‰26 با مقدار میانگین 63/19 در هزار برای باریت می باشد. مقدار o 18? نمونه¬های باریت در محدوده¬ی ‰2/12 تا ‰9/15 با مقدار میانگین‰ 05/14 بدست آمد. میزان o 18? دریای کرتاسه به میزان ‰ 15 تا 10بوده و میزان o 18? بدست آمده برای کانسار مهدی آباد ‰ 05/14 می¬باشد که در این دامنه قرار می¬گیرد و همچنین s 34? سولفات¬های آب دریای کرتاسه ‰ 20 تا 15 بوده که با میزان s 34? سولفات¬های کانسار مهدی آباد با میزان‰ 97/16 همخوانی دارد. با استفاده از تمامی شواهد موجود می توان گفت که احتمالاً ژنز کانسار مهدی آباد از نوع ایرلندی باشد.